فیلم‌هایی که حقیقت را تهدید می‌کنند

سال‌ها از ظهور نرم‌افزار فتوشاپ می‌گذرد و در این مدت در کنار همه قابلیت‌هایی که این نرم‌افزار برای روتوش عکس‌ها فراهم می‌کرد، تصاویر بسیاری نیز به‌صورت حرفه‌ای جعل شدند و قضاوت افراد را به انحراف کشاندند. حالا بعدازاین سال‌ها، صحبت از فناوری جدیدی می‌شود که قرار است همان کار فتوشاپ را این بار بر روی فیلم‌ها و چهره افراد انجام دهد. این بدان معنی است که نه‌تن‌ها عکس‌ها، سندی برای قضاوت نخواهند بود، بلکه فیلم‌ها نیز دیگر قابل‌اعتماد نیستند و می‌توانند به‌صورت جعلی منتشر شوند. دیپ فیک نام این فناوری جدید است که باآنکه هنوز در بین عموم مردم رایج نشده، اما سروصدای زیادی ایجاد کرده است و برخی نخبگان و کارشناسان، ‏آن را یکی از تهدیدات مهم آینده دانسته‌اند.

دیپ فیک چیست؟
دیپ فیک Deep fake یا جعل عمیق تکنیکی برای تلفیق تصویر انسان بر اساس هوش مصنوعی است. این فناوری جهت ترکیب و قرار دادن تصاویر و فیلم‌های موجود بر روی تصاویر یا فیلم‌های موردنظر بکار می‌رود. تلفیق تصاویر و فیلم‌های موجود با منبع موردنظر ویدئویی به نحوی صورت می‌گیرد که گویی ترکیب هر دو تصویر یا هر دو فیلم یکی است و در یک صحنه رخ می‌دهد. این ترکیب پیچیده، به‌طور مثال می‌تواند یک فرد یا افراد را به گفتن چیز‌ها و یا انجام اقداماتی نشان دهد که هرگز در واقعیت رخ نداده‌اند. چنین فیلم‌های جعلی می‌توانند بدین شکل ایجاد گردند که حضور شخصی را در فیلم‌های غیراخلاقی نمایش دهند به‌طوری‌که هرگز فرد در آن فیلم حضور نداشته است. این ویدئو‌ها حتی می‌توانند تصویر فرد را در رویداد‌های سیاسی و مجرمانه ازجمله صحنه‌های قتل، سرقت و ... قرار دهند. این کار شبیه به عملکردی است که سیستم‌های تشخیص چهره انجام می‌دهند. مزایای تشخیص چهره تابه‌حال برای شناسایی مجرمان و یا پیدا کردن تصاویری از یک شخص در گوگل مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ اما دیپ فیک فرصت فناوری تشخیص چهره را به تهدید تبدیل کرده است و این تهدید می‌تواند برای تخریب هویت افراد عادی جامعه و یا سلبریتی‌ها و سیاستمداران مورداستفاده قرار گیرد.

روش کار چگونه است؟
فناوری دیپ فیک، شکل و حالات نقاط مختلف چهره انسان را از طریق دوربین‌ها کشف کرده و به طرز کاملاً باورپذیری چهره همان انسان را جعل کرده و می‌تواند او را در حال حرکت، سخنرانی و هر حالتی که فکر کنید قرار دهد. شاید تجمیع صد‌ها تصویر از زوایای مختلف سبب ایجاد تصویری بسیار باکیفیت شود، اما نبود این تعداد تصویر و زوایا نیز، مشکلی ایجاد نمی‌کند و با روش‌هایی همانند کشیدن تصاویر و فریم‌های چندگانه می‌توان شکاف‌ها را پر کرد. متأسفانه، دیپ فیک زمانی ظهور کرده است که تقریباً همه افراد بیشتر از یک دهه است که تصاویر شخصی خود را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته‌اند؛ بنابراین افراد زیادی در معرض جعلیات دیپ‌فیک قرار دارند. شما در تصاویر و فیلم‌های دوستانتان قرار دارید، موبایل‌هایتان با قفل تشخیص چهره کار می‌کنند، تماس‌های تصویری برقرار می‌کنید، ویدئو کنفرانس می‌گذارید و به‌وسیله روش‌های مختلف به‌طور ناخواسته تصویر چهره‌تان را در اینترنت به اشتراک می‌گذارید.

راه نجات از دیپ فیک چیست؟
دیپ فیک جهت جعل چهره، به چند صد تصویر از حالات مختلف چهره هدف نیاز دارد و این‌یکی از دلایلی است که اشخاص معروف و سیاستمداران بیشتر در معرض خطر هستند چراکه به‌سادگی با جستجویی سریع در اینترنت، می‌توان تمام عکس‌های موردنیاز را به دست آورد. بااین‌حال برخی ‏دیپ فیک‌ها آن‌قدر هوشمند شده‌اند که حتی اگر زوایای صورت و چهره‌ها، با ویدئو مقصد موردنظر هماهنگ نباشد، ممکن است ویدئو و ‏تصاویر مقصد را با مبدأ هماهنگ کنند. ‏ هرچند نمی‌توان راهکار‌هایی کاملاً امن برای مقابله با دیپ‌فیک‌ها پیدا کرد، اما بهترین روش حفاظت در برابر آن، بستگی به خود شما دارد که آیا می‌خواهید عکس خود را از دید عموم حفظ کنید و یا آن را به‌طور گسترده در اینترنت به اشتراک بگذارید. برای اشخاص عادی توصیه می‌شود حتی‌الامکان از ارسال بی‌مورد تصاویر در شبکه‌های اجتماعی خودداری کنند و یا در عکس‌ها و فیلم‌های کسانی که نمی‌شناسند حضور نیابند یا اگر ناچارند صورت خود را به نحوی دور از دید دوربین نگه‌دارند. به‌هرحال تهدید‌ها همیشه وجود داشتند و جعلیات رسانه‌ای نیز خطرات جدیدی هستند که انسان امروز را تهدید می‌کنند. از طرفی هر چه به جلوتر حرکت می‌کنیم، با ظهور فناوری‌ها و تاکتیک‌های جدید رسانه-ای، فاصله محتوای رسانه‌ها با حقیقت افزایش می‌یابد. در چنین عصری که اخبار و اطلاعات جعلی همه رسانه‌ها را پرکرده است، نیاز مخاطب برای افزایش سواد رسانه‌ای و هوشمندی در کاربرد رسانه امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد.